Nowoczesne materiały budowlane oferują wiele dodatkowych właściwości, które wpływają na zwiększenie użyteczności, poprawę parametrów wytrzymałościowych, a niejednokrotnie także znaczne ułatwienie montażu. W przypadku elewacyjnych mineralnych płytek klinkierowych cechą, która w znacznym stopniu kształtuje charakterystykę materiału i przesądza o jego ulepszonych właściwościach, będzie ich elastyczność.
Rodzaje klinkieru i ich możliwe zastosowania
Klinkier jest materiałem, który inwestorzy od lat szczególnie chętnie wybierają do wykańczania elewacji budynków, mających wyróżniać się swoim wyglądem. Trafia on przede wszystkim na fasady gmachów reprezentacyjnych – budynków użyteczności publicznej, siedzib instytucji kulturalnych i naukowych, urzędów, firm, przeznaczonych dla zamożnych użytkowników budynków mieszkalnych oraz eleganckich rezydencji. Poza wspaniałymi walorami estetycznymi klinkier oferuje też wysoką trwałość – jest w stanie przetrwać bez zmian w wyglądzie wiele lat, również w niezbyt korzystnych warunkach zewnętrznych. Oferuje również znakomitą funkcjonalność, zabezpieczając przed wpływem czynników atmosferycznych oraz uszkodzeniami mechanicznymi, będąc poza znacznie droższym kamieniem naturalnym najodporniejszym materiałem elewacyjnym – podkreśla przedstawiciel firmy Haaksbergen, która jest producentem elastycznych płytek klinkierowych Elastolith.
Klinkier tradycyjnie występował w postaci klasycznych cegieł, które wykonywano ze specjalnie dobieranych mieszanek glin i wypalano w bardzo wysokiej temperaturze, co nadawało ich odpowiednie cechy użytkowe oraz odporność na czynniki zewnętrzne. Cegła klinkierowa może być używana albo do budowy ścian jednowarstwowych, albo w ścianach w technologii muru trójwarstwowego. W tym pierwszym przypadku pojawiają się jednak problemy z uzyskaniem odpowiedniej izolacyjności termicznej, ponieważ, aby spełnić obowiązujące dziś wymogi, mur musiałby mieć dość znaczną grubość, co wiązałoby się z nieproporcjonalnie dużą masą budowli, koniecznością wzmacniania fundamentów oraz wydłużeniem czasu prac, a także wzrostem kosztów. Części tych problemów można uniknąć, decydując się na ściany trójwarstwowe, w których mur nośny może być wykonany z innego materiału. W tego typu konstrukcjach za parametry cieplne odpowiada warstwa termoizolacji znajdująca się wewnątrz ściany, a z klinkieru wznoszona jest jedynie ściana zewnętrzna. Koszt i czas realizacji takich ścian są jednak nadal na niesatysfakcjonującym poziomie.
We współczesnych budynkach najczęściej stosowaną technologią jest wznoszenie ścian dwuwarstwowych, które składają się z muru nośnego oraz mocowanej na nim od zewnątrz warstwy izolacji cieplnej. Najczęściej docieplenie jest wykonywane w technologii lekkiej mokrej. Izolacja w postaci sztywnych płyt ze styropianu, wełny mineralnej lub pianki PIR jest w takich przypadkach instalowana za pomocą zaprawy klejowej, a na zewnątrz wzmacniana siatką zbrojeniową zatapianą w warstwie kleju. Klasycznym wykończeniem takiej ściany jest tynk cienkowarstwowy, jednak nie ma przeszkód, by budynek wykończyć również klinkierem – jednak w tym celu, zamiast cegieł muszą być zastosowane cieńsze płytki klinkierowe.
Właściwości elastycznych płytek klinkierowych
Tradycyjne sztywne płytki klinkierowe są wytwarzane w tej samej technologii co klasyczna cegła klinkierowe. Wykonuje się je z mieszanki glin, które wypala się w piecach, rozgrzewając materiał do bardzo wysokich, sięgających 1000°C temperatur. Powstające płytki mają takie same właściwości jak cegły, jeśli chodzi o odporność na warunki zewnętrzne, a ich lico również prezentuje się tak, jak w przypadku typowych cegieł. Problemem ze sztywnymi płytkami klinkierowymi jest jednak ich duża masa, wynikająca z ich grubości zbliżonej do centymetra, ponieważ oznacza to, że metr kwadratowy gotowej elewacji waży zwykle kilkadziesiąt kilogramów, co stanowi duże obciążenie dla fasady budynku i materiału dociepleniowego. Sztywne płytki klinkierowe są więc montowane nie tylko przy użyciu zaprawy klejowej, ale także kotew mechanicznych, które je podtrzymują, będąc osadzone w strukturze muru nośnego. Wiąże się to jednak z niebezpieczeństwem tworzenia się mostków cieplnych w punktach mocowania, a także wpływa na wydłużenie czasu prowadzenia prac i znacznie zwiększa ich koszt.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku elastycznych płytek klinkierowych. Choć prezentują się one dokładnie tak samo, jak tradycyjnie wypalana cegła, oferując ręcznie kształtowane lico i identyczną fakturę, a także mają znakomite walory użytkowe w tym odporność na warunki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne, to jednocześnie są znacznie lżejsze. Jest to spowodowane tym, że elastyczne płytki klinkierowe produkuje się w innej technologii, łącząc ze sobą wyselekcjonowany piasek kwarcowy o odpowiednio dobranym uziarnieniu z barwnikami na bazie naturalnych tlenków żelaza, takimi samymi, jak występujące w glinach, z jakich powstaje tradycyjny klinkier. Mieszanka ta jest łączona przy wykorzystaniu żywicy polimerowej spajającej kwarc w jednolitą i wytrzymałą strukturę. Dzięki temu płytki elastyczne mają grubość od 3 do 6 milimetrów, co sprawia, że metr kwadratowy gotowej elewacji wraz z zaprawą waży jedynie 7 kilogramów. Tak znikome obciążenie sprawia, że klinkier elastyczny może być przyklejany bezpośrednio na dociepleniu, a dodatkowe wzmocnienia są zbędne, co nie tylko zmniejsza koszt wykonania, ale również skraca czas prowadzenia prac.
Warto pamiętać, że elastyczny klinkier mineralny jest w równym stopniu odporny i trwały co klinkier klasyczny. Płytki elastyczne wyróżniają się znikomą nasiąkliwością, która wynosi zaledwie 3%, co wynika z bardzo niewielkiej ilości porów. Niska nasiąkliwość oznacza, że woda nie przedostaje się do struktury materiału. Płytki z klinkieru mineralnego charakteryzują się więc wysoką mrozoodpornością, a zatem ich powierzchnia nie ulega uszkodzeniu podczas niskich temperatur. Równie ważne jest to, że materiał nie wchłania łatwo zabrudzeń, przez co osadzające się na elewacji pyły nie tworzą plam, zacieków ani przebarwień, a są zmywane przez wodę opadową. Klinkier elastyczny to również wysoka wytrzymałość na zadrapania i uderzenia wynikająca ze znacznej twardości ziaren kwarcu. Płytki są również w pełni odporne na promieniowanie UV, nie ulegają procesowi starzenia ani nie odbarwiają się pod wpływem słońca. Cechuje je także znakomita paroprzepuszczalność.
Zalety wykorzystywania elastycznych płytek klinkierowych
Technologia wytwarzania płytek z klinkieru mineralnego oraz ich charakterystyczna elastyczność przekłada się na możliwości szerokiego wykorzystania materiału, jak również technikę jego montażu. Dzięki zawartości żywicy polimerowej, która stanowi około 6% składu płytki są stosunkowo giętkie i utwardzają się dopiero wówczas, gdy zostaną przyklejone za pomocą systemowej zaprawy dostarczanej przez producenta. Oznacza to, że płytki klinkierowe mogą być bez przeszkód zaginane i formowane ręcznie. Dzięki tej właściwości system klinkieru elastycznego obejmuje jedynie płytki i klej, będący jednocześnie fugą, bez dodatkowych narożników, które są niezbędne w przypadku płytek sztywnych, pozwalając na wykończenie styku powierzchni dwóch murów, ale także wnęk okiennych czy innych krawędzi występujących na fasadzie. W przypadku płytek elastycznych potrzebne elementy bez problemu można bowiem kształtować samodzielnie.
Wysoka elastyczność płytek z klinkieru mineralnego przekłada się także na sposób, w jaki mogą być przycinane. W przypadku płytek sztywnych do cięcia potrzebne jest specjalne urządzenie podobne do tych, które są wykorzystywane przy docinaniu płytek ceramicznych i gresu. Możemy wykorzystać również albo zwykłą szlifierkę kątową z odpowiednią tarczą. Wiąże się to zwykle z ryzykiem uszkodzenia powierzchni, znaczną ilością pyłu, hałasem oraz wydłużeniem czasu wykonywania elewacji. Płytki elastyczne można jednak ciąć przy pomocy zwykłych nożyc lub ostrego noża segmentowego. Pozwala to na szybkie i łatwe dopasowywanie elementów w miarę potrzeb, oznacza też brak strat materiałowych. Łatwe cięcie płytek z klinkieru elastycznego sprawia, że można je układać nie tylko w sposób klasyczny, tj. naśladując układ, w którym kolejne warstwy cegieł są układane wózkowo, a zatem swoim dłuższym bokiem wzdłuż muru oraz przesunięte względem siebie o 1/3 lub 1/4 długości, ale także główkowo, a więc krótszym bokiem na zewnątrz. Daje to możliwość uzyskiwania ciekawych efektów wizualnych, wzorowanych na różnych wiązaniach, czyli układach cegieł.
Lekkość, elastyczność, wysoka trwałość oraz odporność, a także łatwy montaż to nie wszystkie atuty mineralnego klinkieru. Warto wspomnieć, że płytki są dostępne w 4 różnych rozmiarach, które odpowiadają najpopularniejszym typom cegieł – klasycznej NF (240 na 71 milimetrów), zwężanej DF (240 na 52 milimetrów), historycznej WF (210 na 50 milimetrów), a także UK (215 na 65 milimetrów). Umożliwia to dopasowanie wymiarów do bryły budynku w zależności od tego, jaki efekt wizualny ma zostać uzyskany, a także dobre wpasowanie całości w istniejącą zabudowę. Równie duże znaczenie ma szeroka paleta wybarwień klinkieru elastycznego, która obejmuje przeszło 9 tysięcy różnych kolorów, co pozwala na dobranie płytek do każdego rodzaju elewacji. Istniejące możliwości poszerza 7 kolorów fugi, które mogą być dowolnie łączone z płytkami, tworząc ciekawe zestawienia kolorystyczne, harmonizując lub kontrastując z ich barwą.
